Nafas qisilishi – bu o’pkangizga yetarlicha havo kira olmasligingiz hissi. Ko’krak qafasi siqilib qolgandek tuyulishi mumkin, siz nafas ololmaysiz yoki nafas olish uchun ko’proq harakat qilyapsiz. Yurak va o’pka kasalliklari nafas qisilishining keng tarqalgan sabablari hisoblanadi.
Nafas yetishmovchiligi nima?
Nafas qisilishi ko’pincha yurak va o’pka muammolarining alomatidir. Ammo bu astma, allergiya yoki tashvish kabi boshqa kasalliklarning belgisi bo’lishi mumkin. Kuchli jismoniy mashqlar yoki shamollash ham sizni nafas olishingizga olib kelishi mumkin.
O’tkir va surunkali nafas qisilishi nima?
O’tkir va surunkali nafas qisilishi qanchalik tez boshlanishi va qancha davom etishi bilan farqlanadi. Ularning sabablari turlicha.
O’tkir nafas qisilishi
O’tkir nafas qisilishi tezda paydo bo’lishi mumkin va juda uzoq davom etmaydi (bir necha soatdan bir necha kungacha). Allergiya, tashvish, jismoniy mashqlar va kasallik (masalan, shamollash yoki gripp) o’tkir nafas qisilishiga olib kelishi mumkin. Yurak xuruji, nafas yo’llarining to’satdan torayishi ( anafilaksi ) yoki qon ivishi (o’pka emboliyasi) kabi jiddiy sharoitlar ham o’tkir nafas qisilishiga olib kelishi mumkin.
Surunkali nafas qisilishi
Surunkali nafas qisilishi – uzoq vaqt (bir necha hafta yoki undan ko’proq) davom etadigan yoki yana qaytib keladigan nafas qisilishi. Astma, yurak etishmovchiligi va KOAH kabi davom etayotgan sog’liq muammolari surunkali nafas qisilishiga olib kelishi mumkin. Etarlicha mashq qilmaslik sizni doimo nafas olishingizga olib kelishi mumkin, chunki mushaklaringiz ko’proq kislorod olishga harakat qiladi.
Kimlarda nafas yetishmovchiligi kuzatiladi?
Ko’p sabablarga ega bo’lganligi sababli, nafas qisilishi juda keng tarqalgan. Ammo, agar sizda yetarlicha mashq qilmasangiz yoki quyidagilarga ega bo’lsangiz, nafas qisilishi ehtimoli ko’proq bo’lishi mumkin:
- Anemiya (qizil qon hujayralarining past darajasi).
- Yurak, o’pka yoki nafas olish muammolari.
- Chekish.
- Nafas olish yo’llari infektsiyasi.
- Tana massasi indeksi (BMI) 30 dan yuqori (ortiqcha vaznga ega).
Nafas qisilishining belgilari qanday?
Nafas qisilishi odamdan odamga va unga nima sabab bo’lganiga qarab farq qilishi mumkin. Ba’zida u boshqa alomatlar bilan birga keladi.
Nafas qisilishining ayrim belgilariga quyidagilar kiradi:
- Ko’krak qafasining siqilishi.
- O’zingizni chuqur nafas olishga majburlashingiz kerakligini his qilasiz.
- Chuqur nafas olish uchun qattiq ishlash.
- Tez nafas olish (taxipnea) yoki yurak urishi ( yurak urishi ).
- Shovqinli nafas olish.
Qanday sog’liq sharoitlari nafas qisilishi (nafas qisilishi) sabab bo’ladi?
Yurak yoki o’pka kasalliklari va boshqa holatlar nafas qisilishiga olib kelishi mumkin.
| O’pka va havo yo’llari kasalliklari | Yurak va qon kasalliklari | Boshqa holatlar |
|---|---|---|
| • Astma . • Allergiya . • Surunkali obstruktiv o’pka kasalligi (KOAH) . • Nafas olish kasalliklari (masalan , bronxit , COVID-19 , gripp yoki boshqa virusli yoki bakterial infektsiyalar). • Pnevmoniya . • O’pkangiz atrofida yallig’lanish ( plevrit ) yoki suyuqlik ( plevra oqishi ). • O’pka ichidagi suyuqlik ( o’pka shishi ) yoki chandiq ( fibroz ). • O’pka saratoni yoki plevral mezotelyoma . • O’pkangizda yuqori qon bosimi ( o’pka gipertenziyasi ). • Sarkoidoz. • Sil kasalligi . • O’pkaning qisman yoki to’liq qulashi ( pnevmotoraks yoki atelektaz ). • Qon ivishi ( o’pka emboliyasi ). • Cho’kish. | • Anemiya. • Yurak yetishmovchiligi . • Yurak mushaklaringizga ta’sir qiladigan holatlar ( kardiyomiyopatiya ). • Anormal yurak ritmi ( aritmiya ). • Yuragingizda yoki uning atrofida yallig’lanish ( endokardit , perikardit yoki miokardit ). | • Anksiyete. • Nafas olishni qiyinlashtiradigan jarohat (singan qovurg’a kabi). • Dori-darmonlar. Statinlar (xolesterinni pasaytiradigan dorilar) va beta-blokerlar (yuqori qon bosimini davolash uchun ishlatiladi) nafas qisilishiga olib kelishi mumkin bo’lgan ikki turdagi dorilardir. • Haddan tashqari harorat (juda issiq yoki juda sovuq). • Tana massasi indeksi (BMI) 30 dan yuqori. • Jismoniy mashqlar etishmasligi (mushaklarning dekonditatsiyasi). • Uyqu apneasi paroksismal tungi nafas qisilishi (PND) keltirib chiqarishi mumkin. |
Davolash mumkinmi?
Aksariyat odamlar vaqti-vaqti bilan nafas qisilishi bilan duch kelishadi. Siz odatda nafas qisilishiga nima sabab bo’lganini davolashingiz mumkin, lekin u yana qaytib kelishi mumkin, ayniqsa sizda asosiy kasallik bo’lsa.
Nafas qisilishi qanday davolanadi?
Nafas qisilishi bilan qanday munosabatda bo’lishingiz unga nima sabab bo’lganiga bog’liq. Agar sizda asosiy tibbiy holat bo’lsa, simptomlaringiz yaxshilanishi uchun unga murojaat qilishingiz kerak bo’ladi.
Nafas olishni yaxshilaydigan muolajalar quyidagilarni o’z ichiga oladi:
- Mashq qilish . Jismoniy mashqlar yurak va o’pkangizni mustahkamlaydi, shuning uchun ular qattiq ishlashlari shart emas.
- Dam olish texnikasi . Provayderingiz sizga mashq qilish uchun dam olish texnikasi va nafas olish mashqlarini berishi mumkin. Ular nafas olishning asosiy sharoitlaridan kelib chiqqan nafas qisilishi, shuningdek, tashvish bilan yordam beradi.
- Dori vositalari . Bronxodilatatorlar deb ataladigan inhaler dorilar nafas yo’llarini bo’shashtiradi va astma va KOAH uchun buyuriladi. Og’riqni yoki tashvishni engillashtiradigan dorilar nafas qisilishi bilan yordam beradi.
- Kislorod terapiyasi . Agar qondagi kislorod darajasi juda past bo’lsa, shifokoringiz qo’shimcha kislorodni buyuradi. U burundagi niqob yoki naycha orqali yuboriladi.
Nafas qisilishi hayot uchun xavflimi?
O’z-o’zidan nafas qisilishi odatda xavfli emas, lekin ba’zida nafas qisilishi hayot uchun xavfli holatning belgisi bo’lishi mumkin. Agar sizda mavjud bo’lsa, eng yaqin ERga boring:
- To’satdan nafas olish qiyinlishuvi.
- Qattiq nafas qisilishi (nafas ololmaydi).
- 30 daqiqalik dam olishdan keyin nafas qisilishi.
- Ko’k teri, lablar yoki tirnoqlar ( siyanoz ).
- Ko’krak og’rig’i yoki og’irlik.
- Tez yoki tartibsiz yurak urishi (yurak urishi).
- Yuqori isitma.
- Nafas olayotganda stridor (yuqori tovush) yoki xirillash (hushtak ovozi).
- To’piq yoki oyoqlarning shishishi.
Ushbu kasallik bo’yicha konsultatsiya bera olmaymiz va mazkur kasallik bilan og’rigan bemorlarni klinikamiz davolamaydi. Maqola faqatgina ma’lumot sifatida joylangan.
